(GD&TĐ) - Ngày 7/8, Tổng thống Mỹ Barack Obama tuyên bố hủy cuộc gặp “một đối một” với Tổng thống Nga V.Putin dự kiến sẽ diễn ra vào đầu tháng 9, trước thềm Hội nghị Thượng đỉnh G-20 tại St Petersburg. Tuyên bố chính thức của Nhà Trắng nêu rõ: Chính quyền Mỹ không nhìn thấy sự tiến bộ đầy đủ trong quan hệ với LB Nga để tiến hành Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ - Nga vào đầu tháng 9.
Ngày 7/8, website của Nhà Trắng công bố: Tổng thống Barack Obama không thể thăm Moskva vào ngày 3 -4/9, trước khi tham gia Hội nghị Thượng đỉnh G-20 tại St Peterburg. Thay vào đó, Barack Obama sẽ đến thăm Thụy Điển.
“Cơn gió lạnh” trong quan hệ Nga - Mỹ
Trong những năm gần đây, quan hệ Nga - Mỹ đã có những bước khởi sắc nhưng cũng trải qua không ít thăng trầm. Và mới đây, việc Nga cấp tị nạn tạm thời cho Edward Snowden, người tiết lộ thông tin mật về chương trình do thám của cơ quan an ninh quốc gia NSA như giọt nước tràn li, đẩy quan hệ Nga - Mỹ xuống mức thấp nhất kể từ khi kết thúc chiến tranh lạnh.
“Chúng tôi tiếp tục làm việc với Nga về các vấn đề mà chúng tôi có cùng quan điểm, nhưng đó là quyết định có sự nhất trí cao độ giữa Obama và nhóm công tác của ông về an ninh quốc gia: Trong bối cảnh phức tạp, cuộc gặp thượng đỉnh không có ý nghĩa”- Ben Rhodes, phó trợ lý về an ninh quốc gia của Nhà Trắng cho biết.
Theo người phát ngôn Nhà Trắng Jay Carney, cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo bị hủy do “thiếu tiến bộ trong quan hệ song phương”.
“Chúng tôi đã thông báo với chính phủ Nga rằng chúng tôi đề nghị hoãn toàn bộ cuộc gặp đến khi chương trình nghị sự của quan hệ song phương trở nên hiệu quả” - Hãng Interfax trích lời Jay Carney.
Moskva lấy làm thất vọng về quyết định hủy bỏ cuộc gặp thượng đỉnh giữa Barack Obama và V.Putin. Bình luận về điều này, trợ lý Tổng thống Nga Yuri Ushakov nói: “Chúng tôi rất thất vọng về quyết định của chính quyền Mỹ hủy bỏ kế hoạch chuyến thăm Moskva của Tổng thống Obama vào đầu tháng 9”. Yuri Ushakov cho rằng những chuyện xung quanh cựu nhân viên tình báo Edward Snowden đã làm trầm trọng thêm mối quan hệ Nga - Mỹ, chứng tỏ “Mỹ vẫn chưa sẵn sàng xây dựng mối quan hệ trên cơ sở bình đẳng”. Cũng theo lời Yuri Ushakov thì trong nhiều năm qua Mỹ luôn từ chối ký hiệp ước về dẫn độ với Nga. Mỗi khi Moskva đề nghị dẫn độ một ai đó thì họ luôn nhận được cái lắc đầu của Mỹ.
Barack Obama đã hủy cuộc gặp thượng đỉnh với V.Putin, tuy nhiên, theo điện Kremlin, lời mời Tổng thống Mỹ đến thăm Moskva vẫn còn để ngỏ. Cơn gió lạnh đang len lỏi trong quan hệ Nga - Mỹ… nên nhớ chỉ là cơn gió lạnh chứ không phải băng giá.
 |
| Barack Obama và V.Putin gặp nhau bên lề Hội nghị Thượng đỉnh G-8 ở Bắc Ireland ngày 17/6 |
Chuyện không chỉ do Edward Snowden
Xin nhắc lại, quan hệ Nga-Mỹ xấu đi không chỉ tại Edward Snowden. Trên website của Nhà Trắng có đoạn: “Tuy nhiên, do sự thiếu tiến bộ trong các vấn đề như phòng thủ tên lửa và kiểm soát vũ khí, cũng như trong quan hệ thương mại và an ninh toàn cầu, quyền con người và xã hội dân sự trong suốt 12 tháng gần đây, chúng tôi đã thông báo với chính phủ Nga quyết định hoãn cuộc gặp thượng đỉnh…”.
Lý do mang tên Edward Snowden được nhắc đến nhưng nó chỉ là “một trong những lý do”dẫn đến quyết định huỷ cuộc gặp thượng đỉnh của Barack Obama. Trên thực tế, Barack Obama và V.Putin vừa có cuộc gặp gỡ bên lề Hội nghị Thượng đỉnh G-8 ở Bắc Ireland vào ngày 17/6. Tại đây, hai tổng thống đã thoả thuận với nhau rất nhiều điều và một trong những điều ấy là quan hệ kinh tế giữa hai nước. Nên nhớ từ trước đến nay, Washington và Moskva dành quá nhiều thời gian để thảo luận về chiến lược quân sự, ý thức hệ - những thứ đã mất đi tính thời sự từ khá lâu rồi.
Vấn đề lắp đặt hệ thống phòng thủ tên lửa gây nhiều tranh cãi ở châu Âu có vẻ như cũng lắng xuống. Theo các nhà phân tích thì đây là vấn đề phức tạp đòi hỏi phải nghiên cứu, bàn luận dài dài. Khoảng thời gian từ 17/6 đến đầu tháng 9 khi Barack Obama đến Moskva là quá ngắn ngủi để có thể làm một điều gì đó. Vậy tại cuộc gặp thượng đỉnh (nếu diễn ra) hai tổng thống sẽ ký cái gì? Chả lẽ lại ký “lộ trình đàm phán”? Nói như thế để thấy rằng, một cuộc gặp thượng đỉnh trong thời điểm này là chưa cần thiết. Ấy là chưa kể cuộc gặp theo thể thức "2x2" giữa Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu, Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Lavrov và Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuk Hagel, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đang diễn ra tại Washington vào hôm nay. Tại cuộc gặp này, vấn đề Edward Snowden được đem ra bàn luận một cách nghiêm túc.
Tuy nhiên, quyết định huỷ cuộc gặp thượng đỉnh Nga -Mỹ theo dự kiến của Barack Obama vẫn khiến dư luận phải suy ngẫm. Quan hệ Nga - Mỹ hàm chứa nhiều vấn đề khác biệt như nội chiến ở Syria, chương trình hạt nhân gây tranh cãi ở Iran... cần được giải quyết càng sớm càng tốt. Nếu chỉ vì phải đối phó với Quốc hội Mỹ mà Barack Obama phải huỷ bỏ cuộc gặp này thì quả là điều đáng tiếc.
Duy Long (TH)
