Là hiện tượng nước biển ấm lên ở trung tâm Thái Bình Dương rồi lan rộng về phía Đông đến Bắc và Nam Mỹ, El Nino xảy ra 2-7 năm một lần. El Nino năm 2015 được ghi nhận là mạnh nhất kể từ năm 1998 đến nay và có thể nằm trong số 3 đợt mạnh nhất trong lịch sử. Với việc làm tăng nhiệt độ toàn cầu cũng như các hình thái thời tiết bất thường, El Nino khiến 2015 có thể trở thành năm nóng nhất từng được ghi nhận, theo Tổ chức Khí tượng thế giới (WMO).
Cùng ngày 30-12, Cơ quan Hàng không vũ trụ Mỹ (NASA) cảnh báo El Nino hiện nay chưa có dấu hiệu suy giảm, dựa theo phân tích hình ảnh vệ tinh chụp Thái Bình Dương. Sang năm 2016, El Nino tiếp tục gây lũ lụt và hạn hán ở nhiều nơi. Chịu ảnh hưởng nặng nhất có thể là châu Phi với tình trạng thiếu lương thực dự kiến đạt đỉnh điểm vào tháng 2-2016.
Theo đài BBC, khoảng 31 triệu người tại châu Phi hiện sống trong cảnh thiếu ăn trầm trọng, gia tăng đáng kể so với năm ngoái. Nam Phi đã phải công bố vùng thảm họa ở nhiều tỉnh do hạn nặng. Khoảng 10,2 triệu người sống tại Ethiopia cần được hỗ trợ nhân đạo vào năm 2016 với số tiền ước khoảng 1,4 tỉ USD do hạn hán nghiêm trọng. Con số trên ở Malawi là 2,8 triệu người, theo cơ quan an ninh lương thực nước này.
Các khu vực như vùng Caribe, Trung và Nam Mỹ cũng không tránh khỏi ảnh hưởng trong vòng 6 tháng tới. Theo Oxfam, đã có 2 triệu người ở Guatemala, Honduras, El Salvador và Nicaragua cần viện trợ lương thực do hạn hán lẫn mưa thất thường trong năm nay.
Trận lụt nghiêm trọng nhất 50 năm qua đang nhấn chìm Paraguay, Argentina, Uruguay và Brazil khiến hơn 150.000 người bỏ nhà cửa, cũng có “bàn tay” của El Nino. Tình hình có thể nghiêm trọng hơn khi dự báo lũ lụt tiếp tục hoành hành ở Trung Mỹ vào tháng 1-2016.
Oxfam lo ngại El Nino sẽ khiến hoạt động cứu hộ - vốn đã căng thẳng bởi các cuộc chiến ở Syria, Nam Sudan và Yemen - càng thêm đuối sức. Cơ quan này đang lên kế hoạch giúp 777.000 người ở Ethiopia tiếp cận nước sạch, công trình vệ sinh, lương thực và hỗ trợ sinh kế nhưng còn thiếu khoảng 25 triệu USD để thực thi.
“Nếu thế giới chần chừ, thảm họa nhân đạo sẽ bùng nổ ở miền Nam châu Phi và Mỹ Latin khiến chúng ta ứng phó không nổi” - bà Jane Cocking, Giám đốc Nhân đạo của Oxfam, cảnh báo.
Trong khi các nước đang phát triển cảm nhận rõ rệt tác động trực tiếp của El Nino thì những nước phát triển cũng “dính đòn” thông qua giá thực phẩm gia tăng. Tiến sĩ Nick Klingaman thuộc Trường ĐH Reading (Anh) cho biết: “Thông thường, giá các mặt hàng thực phẩm thiết yếu sẽ tăng từ 5%-10% trong những trường hợp này. Các mùa vụ cà phê, gạo, ca cao và đường cũng bị ảnh hưởng”.
El Nino nhiều khả năng “nguội dần” vào mùa xuân năm sau. Nhưng đây chưa hẳn là tin tốt bởi La Nina, hiện tượng trái ngược El Nino song gây tác hại nhiều không kém, thường nối đuôi sau đó. “Ở những nơi bị hạn hán do El Nino trong năm nay có thể chìm trong nước lũ vào năm tới vì La Nina” - tiến sĩ Klingaman dẫn chứng.
