Áp lực tại các trường học ở Anh chưa bao giờ cao hơn lúc này, khi mà các trường tập trung liên tục vào dữ liệu, thành tích, các thước đo, điểm thi và bảng xếp hạng khác nhau.
Có lẽ những điều này sẽ không trở nên nặng nề nếu chúng không xảy ra trong bối cảnh cắt giảm ngân sách cho các trường học trầm trọng như hiện nay, dẫn đến khủng hoảng về việc duy trì hoạt động bình thường của trường cũng như tuyển dụng thêm nhân viên mới do vấn đề tài chính, và những cải cách về các tiêu chuẩn thi GCSE và A-level diễn ra nhanh chóng khiến các trường học phải vội vã chạy theo cho kịp.
Trước tình hình này, các trường dễ vướng vào những cám dỗ đơn giản để vượt qua được những thay đổi mà không bị tổn hại, để tập trung hơn vào dữ liệu và nhận được vị trí tốt nhất có thể trong các bảng xếp hạng.
Nhưng triển vọng ngắn hạn này lại chính là một rào cản cho sự tiến bộ thực sự, vì mỗi hành động của trường chỉ đang trở thành phản ứng trước cuộc khủng hoảng mới nhất hoặc một sắc lệnh không nhận được nhiều sự đồng thuận nào đó từ phía chính phủ, chứ không phải vì lợi ích lâu dài của ngành Giáo dục.
Thay vào đó, điều cần thiết giữa bối cảnh này là một nền văn hóa của sự xuất sắc, sẽ lan tỏa khắp mọi lớp học, mọi bộ môn và toàn trường; một sự tập trung không chỉ đơn giản là vào việc đạt được điểm số cao nhất, mà còn là vào việc mang đến cho học sinh một nền giáo dục tốt nhất và tạo ra cho các em niềm đam mê học tập suốt đời.
Nghiên cứu của The Equality Trust cho thấy rằng các nước có trình độ giáo dục thấp thì có mức độ bất bình đẳng cao hơn, và nghiên cứu này đi đến kết luận rằng: “Liên kết giữa thành tích học tập và khát vọng cao là lời giải thích chính cho mối liên hệ giữa trình độ học vấn thấp và bất bình đẳng”.
Kết luận này không nhằm phủ nhận tầm quan trọng của bằng cấp, vì ít ai nghi ngờ vào việc trình độ học vấn có thể cải thiện cơ hội cuộc sống của một người, mà chỉ đơn giản là chỉ ra việc theo dõi dữ liệu sẽ không bao giờ dẫn đến một nền văn hóa có các cá nhân học sinh mang khát vọng cao, và theo dõi dữ liệu sẽ khiến sự bất bình đẳng vẫn được duy trì vững vàng, cơ hội cuộc sống của học sinh vẫn phụ thuộc vào nền tảng của cha mẹ.
Thầy Mark Enser – trưởng bộ môn Địa lý tại Trường Cao đẳng Cộng đồng Heathfield cho biết rằng thầy cảm thấy may mắn khi được làm việc trong một trường học nơi sự xuất sắc được mọi học sinh mong đợi, bất kể nền tảng của các em.
Học sinh, giáo viên và du khách được chào đón đến với trường bởi một câu nói của Aristotle: “Chúng ta là những gì chúng ta làm lặp đi lặp lại. Khi đó sự xuất sắc không phải là một hành động mà là một thói quen”. Ý tưởng này chính là trọng tâm để tạo ra một nền văn hóa của sự xuất sắc ở cấp trường và cấp bộ môn.
Dưới đây là các bước mà thầy Enser chia sẻ để bắt đầu tạo ra nền văn hóa xuất sắc này.
Nâng cao tiêu chuẩn của bạn
Bước đầu tiên cần làm là đồng thuận về tiêu chuẩn xuất sắc thực sự là như thế nào trong từng bộ môn. Một học sinh lớp 7 xuất sắc địa lý có thể làm gì? Các thầy cô mong đợi gì ở chất lượng của một học sinh lớp 12 xuất sắc hóa học?
Ở bộ môn của thầy Enser, các thầy cô bắt đầu lập kế hoạch cho mỗi đơn vị công việc mới bằng cách đưa ra checklist (danh sách kiểm tra) những gì họ mong muốn các em học sinh biết và có thể làm. Sau đó các thầy cô có thể sử dụng checklist này để lên kế hoạch học tập và tạo ra “tổ chức kiến thức” để học sinh sử dụng ở nhà.
Các tiếp cận này có nghĩ là giáo viên luôn nghĩ về mục đích của môn học mà mình dạy và cân nhắc điều tốt nhất mà môn học đó mang lại cho học sinh.
Trong các cuộc họp bộ phận, các giáo viên sẽ chia sẻ những điển hình công việc xuất sắc mà học sinh đã làm được, và ghi lại chúng để có được một “ngân hàng” ví dụ để minh họa cho các tiêu chuẩn, sau đó có thể chia sẻ với các học sinh, phụ huynh và đồng nghiệp để mọi người cùng biết họ đang hướng tới đâu.
Các checklist học tập và các “tổ chức kiến thức” này cũng giúp các em học sinh biết các em có đang đi đúng hướng hay không. Các em có thể thấy rõ những gì các em được kì vọng sẽ biết và làm, và có thể đi tìm kiếm hỗ trợ ở bất kỳ khía cạnh nào mà các em quan tâm.
Dẫn đường
Một khi các tiêu chuẩn cao đã được thiết lập, các giáo viên có thể bắt đầu đảm bảo rằng tất cả học sinh biết làm thế nào để đáp ứng những tiêu chuẩn đó. Ngân hàng những ví dụ xuất sắc là một cách để dẫn đường cho các em.
Một trong những cách mạnh mẽ nhất để hỗ trợ nền văn hóa xuất sắc là thông qua mô hình trực tiếp, nơi giáo viên tự trả lời câu hỏi và giải thích quá trình tư duy của mình trước lớp. Kỹ thuật này có thể được điều chỉnh để phù hợp với quy mô lớp học và phát triển thông qua việc đặt những câu hỏi cẩn thận.
Nó đã xuất sắc chưa?
Qua nhiều năm, thầy Enser chắc chắn rằng mình đã chấp nhận bất kỳ lượng công việc không đạt tiêu chuẩn nào đó rồi. Thường vẫn tồn tại một thái độ từ cả học sinh và giáo viên là nhiệm vụ đó chỉ cần làm là được rồi.
Nhưng bây giờ, các em học sinh đã bắt đầu hỏi: “Như vậy đã là xuất sắc chưa?” Hiện nay, ý tưởng rằng công việc không phải là kết thúc cho đến khi nó thực sự xuất sắc đã xuất hiện, các em học sinh có thể đọc lại hoặc xem xét lại theo tiêu chuẩn, và các em sẽ làm điều này trước khi bàn giao công việc.
Mang nó đi xa hơn
Thầy Enser đã chứng kiến các trường học trên khắp nước Anh tập trung vào việc khuyến khích học sinh theo đuổi việc giáo dục của các em và sẵn sàng hoạt động bên ngoài phạm vi lớp học. Tại trường trung học Walton ở Stafford, học sinh được khuyến khích tham giao vào các nghiên cứu bổ sung để hỗ trợ cho kiến thức các em đã học được trong lớp.
Jade Slater – một trợ lý giáo viên cho biết: “Mỗi một bộ môn liệt kê một loạt các nhiệm vụ khác mà học sinh xuất sắc trong môn học đó nên làm, chẳng hạn như đến thăm các di tích lịch sử và viết báo cáo, hoặc đọc những cuốn sách cụ thể. Các em học sinh làm tất cả những nhiệm vụ đó sẽ đạt được danh dự trong môn học tương ứng”.
Sau vài năm biến động trong giáo dục, có vẻ như bụi bặm sẽ lắng xuống. Trong thời kỳ bình tĩnh tương đối, thầy Enser hy vọng rằng các giáo viên và các nhà lãnh đạo trường học sẽ không tập trung vào những dữ liệu thành tích, mà sẽ đảm bảo rằng tất cả học sinh có thể rời trường với một nền giáo dục xuất sắc và một tình yêu học tập suốt cuộc đời.
